مطالعه تطبیقی نقش ها و کارکردهای رادیو: مطالعه موردی در جامعه صنعتی (ایتالیا) و در حال گذار (ایران)

اختراع رادیو در نخستین سال های قرن بیستم و ورود آن به عرصه ارتباطات جمعی سرآغازتحولاتی بی سابقه در جوامع مختلف گردید. در بسیاری از کشورها رادیو به عنوان یکی از ابزارهای ارتباطی ارزان و سریع به عنوان ابزاری درخدمت توسعه به کار گرفته شد. رادیو در سطح خرد و کلان چه از سوی مردم شهر و روستا و چه از سوی برنامه ریزان توسعه ی کشورها مورد توجه خاص قرار گرفت و کارنامه ای جالب توجه از خود به جای گذاشت. امروزه نیز علی رغم حضور دیگر وسایل ارتباطی نوین، رادیو هنوز در عرصه ی ارتباطات حضوری قابل توجه دارد. بر همین اساس بود که پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش ها و کارکرده های رادیو با مطالعه موردی دو جامعه صنعتی (ایتالیا) و در حال گذار (ایران)، صورت پذیرفت. به این شکل که پرسشنامه ای مشتمل بر 31 سوال میان 300 تن از کارشناسان و اصحاب رسانه ی رادیوی دولتی در کشور ایران و ایتالیا با شیوه ی نمونه گیری تلفیقی ترکیبی توزیع گردید و نتایج تحقیق از طریق آمار توصیفی و استنباطی، بدست آمد. در ادامه بررسی کارکردهای اصلی رادیو در رابطه با دو سطح خرد و کلان انجام گرفت. متغیرهای ما برای اندازه گیری این تاثیرات در سطح خرد از نظریه ی «جستجوی اطلاعات» چارلز اتکین و برای سطح کلان متغیرهایی از «الگوی متناوب توسعه» اورت راجرز استخراج شد و نهایتا تاثیر این دو سطح در ارتباط با یکدیگر نیز مورد توجه قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش در می یابیم میان نقش ها و کارکردهای رادیو و تاثیر در تغییرات اجتماعی در جهت توسعه در ایران رابطه معنی داری وجود ندارد اما در میان پاسخگویان ایتالیا این رابطه معنا دار است. در سطح خرد در ایران بین متغیرها رابطه معنی دار برقرار است، برای بخش مربوط به ایتالیا نیز رابطه در این سطح معنی دار بوده است. این درحالیست که در سطح کلان برای کشور ایتالیا تمام رابطه ها معنی دار بوده است اما برای ایران به جز یک مورد، فاقد رابطه معنی دار بوده است.